1. Belajar
  2. Nota Ringkas
  3. Senarai
  4. Pertahanan Badan
Kembali

Pertahanan Badan

11.1 Pertahanan Badan
 
Pengenalan
  • Sistem pertahanan badan bertindak apabila patogen menjangkiti badan.
  • Patogen ialah mikroorganisma yang menyebabkan penyakit.
  • Contoh patogen termasuklah bakteria, virus dan parasit.
  • Patogen hanya boleh menyebabkan penyakit sekiranya berjaya menjangkiti sel badan.
  • Sistem pertahanan badan mengenali patogen sebagai bendasing yang disebut antigen.
  • Antigen ialah bendasing yang memasuki badan dan seterusnya merangsang gerak balas keimunan.
  • Antigen merangsang sel limfosit menghasilkan antibodi ke dalam aliran darah untuk memusnahkan antigen tersebut.
  • Antibodi ialah protein yang terdapat pada permukaan limfosit atau protein yang dibebaskan oleh limfosit ke dalam plasma darah.
  • Interaksi antara antibodi dan antigen yang menyebabkan antigen dimusnahkan dikenali sebagai gerak balas keimunan.
  • Keimunan ialah keupayaan badan untuk melawan jangkitan penyakit yang disebabkan oleh patogen atau sebarang bendasing, melalui serangan spesifik terhadap patogen tersebut.
  • Apabila badan kita berjaya menentang jangkitan sesuatu penyakit, kita dikatakan imun terhadap penyakit tersebut.
  • Terdapat tiga barisan pertahanan yang melawan penyakit dalam badan kita:
    • Barisan petahanan pertama.
    • Barisan pertahanan kedua.
    • Barisan pertahanan ketiga.
 
Barisan Pertahanan Pertama
  • Terdiri daripada barisan fizikal dan kimia yang menghalang patogen daripada memasuki badan.
  • Barisan pertahanan pertama merupakan barisan pertahanan yang tidak spesifik dan berfungsi menghalang kemasukan patogen ke dalam badan.
Lisozim
  • Lisozim merupakan enzim yang didapati di dalam air mata, hingus dan air liur merupakan protein antimikrob yang dapat mengurai serta membunuh sesetengah jenis bakteria.
Membran Mukus
  • Membran mukus yang melapik salur respirasi merembes bendalir melekit yang disebut mukus.
  • Mukus mengandungi lisozim untuk memusnahkan bakteria dalam udara yang memasuki sistem respirasi.
Mekanisme Pembekuan Darah
  • Mekanisme pembekuan darah menghalang kemasukan bakteria melalui luka.
Asid Hidroklorik
  • Asid hidroklorik yang terdapat dalam perut membunuh bakteria yang hadir dalam makanan dan minuman.
Kulit
  • Merupakan pelindung fizikal yang dapat menghalang kemasukan patogen kerana sifat yang liat dan sukar ditembusi oleh mikroorganisma.
  • Penanggalan lapisan sel mati pada permukaan kulit secara berterusan menyukarkan pertumbuhan pelbagai jenis mikroorganisma.
  • Merupakan pelindung kimia melalui perembesan sebum.
  • Minyak dan asid dalam sebum menghalang pertumbuhan pelbagai jenis mikroorganisma.
  • Peluh yang dirembes oleh kulit mengandungi enzim lisozim, sejenis enzim yang berupaya memecahkan dinding sel sesetengah bakteria.
 
 
 
Barisan Pertahanan Kedua
  • Barisan pertahanan kedua terdiri daripada demam, fagositosis dan keradangan.
  • Mekanisme barisan pertahanan kedua juga bersifat tidak spesifik.
Demam
  • Demam merupakan mekanisme barisan pertahanan kedua yang menentang jangkitan.
  • Demam menambahkan aktiviti fagosit dan melawan mikroorganisma yang menjangkiti badan.
Fagositosis
  • Sel fagositosis ialah sel leukosit yang boleh menjalankan fagositosis.
  • Neutrofil dan monosit merupakan sel fagosit.
  • Fagositosis ialah proses pemerangkapan dan pencernaan mikroorganisma atau zarah lain seperti sel mati dan sel fagosit.
  • Apabila jangkitan berlaku, sel fagosit bergerak ke kawasan yang dijangkiti dan memasuki bendalir tisu melalui liang dinding kapilari.
  • Apabila sel fagosit menemui patogen, sel fagosit mengepung patogen dan enzim lisozim di dalam sel fagosit mencerna patogen.
Keradangan
  • Keradangan ialah satu gerak balas pantas yang memusnahkan dan meneutralkan tindakan berbahaya mikroorganisma dan toksin pada peringkat awal jangkitan.
  • Bahagian yang radang membengkak, menjadi merah dan berasa sakit.
  • Gerak balas keradangan adalah seperti berikut:
    • Tisu yang rosak membebaskan histamin.
    • Histamin merangsang gerak balas keradangan dengan serta-merta.
    • Histamin menyebabkan pengembangan kapilari darah bagi membolehkan aliran darah yang lebih banyak ke kawasan jangkitan.
    • Histamin juga meningkatkan ketelapan kapilari darah terhadap sel fagosit.
    • Sel fagosit dan faktor pembeku berkumpul di kawasan jangkitan.
    • Mekanisme pembekuan darah dicetuskan.
    • Sel fagosit menjalankan fagositosis.
 
 
 
Barisan Pertahanan Ketiga
  • Sekiranya patogen berjaya mengatasi barisan pertahanan kedua, barisan pertahanan ketiga akan diaktifkan untuk bertindak.
  • Barisan pertahanan ketiga merupakan gerak balas keimunan oleh sel limfosit.
  • Sel limfosit yang terbentuk di dalam nodus limfa menghasilkan antibodi.
  • Tindakan antibodi adalah spesifik.
  • Setiap jenis antibodi hanya boleh bergabung dengan antigen tertentu.
  • Apabila seseorang dijangkiti patogen, sejumlah besar sel limfosit terkumpul di dalam nodus limfa untuk memusnahkan antigen dan bendasing.
  • Hal ini menyebabkan nodus limfa membengkak.
  • Nodus limfa juga mengandungi makrofaj yang memusnahkan bakteria, tisu mati dan bendasing secara fagositosis.
  • Limfosit dibahagikan kepada dua jenis iaitu sel limfosit T dan sel limfosit B.
  • Sel limfosit T menyerang sel-sel yang dijangkiti oleh patogen.
  • Sel limfosit T juga merangsang sel limfosit B untuk menghasilkan sel memori.
  • Sekiranya patogen yang sama menyerang, sel memori akan dirangsang untuk menghasilkan antibodi dengan serta-merta.
Pandangan yang dinyatakan dalam Nota ini adalah dari pemilik kandungan Eksperimen.

Pertahanan Badan

11.1 Pertahanan Badan
 
Pengenalan
  • Sistem pertahanan badan bertindak apabila patogen menjangkiti badan.
  • Patogen ialah mikroorganisma yang menyebabkan penyakit.
  • Contoh patogen termasuklah bakteria, virus dan parasit.
  • Patogen hanya boleh menyebabkan penyakit sekiranya berjaya menjangkiti sel badan.
  • Sistem pertahanan badan mengenali patogen sebagai bendasing yang disebut antigen.
  • Antigen ialah bendasing yang memasuki badan dan seterusnya merangsang gerak balas keimunan.
  • Antigen merangsang sel limfosit menghasilkan antibodi ke dalam aliran darah untuk memusnahkan antigen tersebut.
  • Antibodi ialah protein yang terdapat pada permukaan limfosit atau protein yang dibebaskan oleh limfosit ke dalam plasma darah.
  • Interaksi antara antibodi dan antigen yang menyebabkan antigen dimusnahkan dikenali sebagai gerak balas keimunan.
  • Keimunan ialah keupayaan badan untuk melawan jangkitan penyakit yang disebabkan oleh patogen atau sebarang bendasing, melalui serangan spesifik terhadap patogen tersebut.
  • Apabila badan kita berjaya menentang jangkitan sesuatu penyakit, kita dikatakan imun terhadap penyakit tersebut.
  • Terdapat tiga barisan pertahanan yang melawan penyakit dalam badan kita:
    • Barisan petahanan pertama.
    • Barisan pertahanan kedua.
    • Barisan pertahanan ketiga.
 
Barisan Pertahanan Pertama
  • Terdiri daripada barisan fizikal dan kimia yang menghalang patogen daripada memasuki badan.
  • Barisan pertahanan pertama merupakan barisan pertahanan yang tidak spesifik dan berfungsi menghalang kemasukan patogen ke dalam badan.
Lisozim
  • Lisozim merupakan enzim yang didapati di dalam air mata, hingus dan air liur merupakan protein antimikrob yang dapat mengurai serta membunuh sesetengah jenis bakteria.
Membran Mukus
  • Membran mukus yang melapik salur respirasi merembes bendalir melekit yang disebut mukus.
  • Mukus mengandungi lisozim untuk memusnahkan bakteria dalam udara yang memasuki sistem respirasi.
Mekanisme Pembekuan Darah
  • Mekanisme pembekuan darah menghalang kemasukan bakteria melalui luka.
Asid Hidroklorik
  • Asid hidroklorik yang terdapat dalam perut membunuh bakteria yang hadir dalam makanan dan minuman.
Kulit
  • Merupakan pelindung fizikal yang dapat menghalang kemasukan patogen kerana sifat yang liat dan sukar ditembusi oleh mikroorganisma.
  • Penanggalan lapisan sel mati pada permukaan kulit secara berterusan menyukarkan pertumbuhan pelbagai jenis mikroorganisma.
  • Merupakan pelindung kimia melalui perembesan sebum.
  • Minyak dan asid dalam sebum menghalang pertumbuhan pelbagai jenis mikroorganisma.
  • Peluh yang dirembes oleh kulit mengandungi enzim lisozim, sejenis enzim yang berupaya memecahkan dinding sel sesetengah bakteria.
 
 
 
Barisan Pertahanan Kedua
  • Barisan pertahanan kedua terdiri daripada demam, fagositosis dan keradangan.
  • Mekanisme barisan pertahanan kedua juga bersifat tidak spesifik.
Demam
  • Demam merupakan mekanisme barisan pertahanan kedua yang menentang jangkitan.
  • Demam menambahkan aktiviti fagosit dan melawan mikroorganisma yang menjangkiti badan.
Fagositosis
  • Sel fagositosis ialah sel leukosit yang boleh menjalankan fagositosis.
  • Neutrofil dan monosit merupakan sel fagosit.
  • Fagositosis ialah proses pemerangkapan dan pencernaan mikroorganisma atau zarah lain seperti sel mati dan sel fagosit.
  • Apabila jangkitan berlaku, sel fagosit bergerak ke kawasan yang dijangkiti dan memasuki bendalir tisu melalui liang dinding kapilari.
  • Apabila sel fagosit menemui patogen, sel fagosit mengepung patogen dan enzim lisozim di dalam sel fagosit mencerna patogen.
Keradangan
  • Keradangan ialah satu gerak balas pantas yang memusnahkan dan meneutralkan tindakan berbahaya mikroorganisma dan toksin pada peringkat awal jangkitan.
  • Bahagian yang radang membengkak, menjadi merah dan berasa sakit.
  • Gerak balas keradangan adalah seperti berikut:
    • Tisu yang rosak membebaskan histamin.
    • Histamin merangsang gerak balas keradangan dengan serta-merta.
    • Histamin menyebabkan pengembangan kapilari darah bagi membolehkan aliran darah yang lebih banyak ke kawasan jangkitan.
    • Histamin juga meningkatkan ketelapan kapilari darah terhadap sel fagosit.
    • Sel fagosit dan faktor pembeku berkumpul di kawasan jangkitan.
    • Mekanisme pembekuan darah dicetuskan.
    • Sel fagosit menjalankan fagositosis.
 
 
 
Barisan Pertahanan Ketiga
  • Sekiranya patogen berjaya mengatasi barisan pertahanan kedua, barisan pertahanan ketiga akan diaktifkan untuk bertindak.
  • Barisan pertahanan ketiga merupakan gerak balas keimunan oleh sel limfosit.
  • Sel limfosit yang terbentuk di dalam nodus limfa menghasilkan antibodi.
  • Tindakan antibodi adalah spesifik.
  • Setiap jenis antibodi hanya boleh bergabung dengan antigen tertentu.
  • Apabila seseorang dijangkiti patogen, sejumlah besar sel limfosit terkumpul di dalam nodus limfa untuk memusnahkan antigen dan bendasing.
  • Hal ini menyebabkan nodus limfa membengkak.
  • Nodus limfa juga mengandungi makrofaj yang memusnahkan bakteria, tisu mati dan bendasing secara fagositosis.
  • Limfosit dibahagikan kepada dua jenis iaitu sel limfosit T dan sel limfosit B.
  • Sel limfosit T menyerang sel-sel yang dijangkiti oleh patogen.
  • Sel limfosit T juga merangsang sel limfosit B untuk menghasilkan sel memori.
  • Sekiranya patogen yang sama menyerang, sel memori akan dirangsang untuk menghasilkan antibodi dengan serta-merta.
Pandangan yang dinyatakan dalam Nota ini adalah dari pemilik kandungan Eksperimen.
Bab : Keimunan Manusia
Topik : Pertahanan Badan
Tingkatan 4 Biologi
Nota yang berkaitan

Laporkan nota ini
Peperiksaan Bermasa

Persiapkan diri untuk peperiksaan dengan Kertas Peperiksaan sebenar

Ketahui lebih lanjut
Register for pandai account for free now
© 2025 Pandai.org Hakcipta Terpelihara

Kuiz
Video
Nota
Akaun