16: Pengurusan Jenazah

16	Pengurusan Jenazah

Maksud, Hukum dan Dalil

Maksud

Menguruskan jenazah dengan cara tertentu mengikut ketetapan syarat

Hukum

Fardhu kifayah

Dalil

Daripada Aisyah RA, Rasulullah SAW bersabda

...sekiranya kamu mati sebelumku, maka aku akan memandikanmy, mengapankanmu, mensolatkanmy dan mengebumikanmu.

...

لَوْ مِتِّ قَبْلِي فَقُمْتُ عَلَيْكِ فَغَسَّلْتُكِ وَكَفَّنْتُكِ
وَصَلَّيْتُ عَلَيْكِ وَدَفَنْتُكِ.
(رواية ابن ماجه)

Daripada Ibnu Abbas RA, Rasulullah SAW bersabda

Pakailah pakaian berwarna putih, kerana pakaian yang putih itu adalah sebaik-baik pakaian kamu dan kapankanlah orang mati dalam kalangan kamu dengan kain putih.

اِلْبَسُوا مِنْ ثِيَابِكُمْ البَياَضَ، فَإنَّها مِنْ خَيْرِ ثِيَابِكُمْ؛
وَكَفِّنُوا فِيْهَا مَوْتَاكُمْ.
(رواية الترمذي)

Tindakan ketika Menghadapi Orang yang Sedang Nazak
No.	Isi	Huraian
1.	Diajarkan kalimah "laa ilaha illallah" (syahadah)	dengan cara yang lembut.
2.	Mengingatkan pesakit	agar bersangka baik dengan Allah SWT.
3.	Dibacakan Surah Yassin	disisinya.

Tindakan Awal Terhadap Jenazah

Menutup kedua-dua mata jenazah.
Mengikat dagu jenazah dengan kain agar mulutnya tidak terbuka.
Meletakkan jenazah di atas katil atau tempat yang lebih tinggi daripada lantai.
Menghadapkan jenazah ke arah kiblat.
Melembutkan sendi-sendi tulang.
Meletakkan tangan jenazah di dadanya (seperti dalam keadaan qiam).
Meletakkan sesuatu yang sederhana beratnya di atas perutnya supaya tidak kembung.
Mengikatkan pakaian yang dipakaikan dengan kain yang boleh menutup seluruh tubuh.

Adab Menziarahi Jenazah
No.	Isi	Huraian
1.	Mendoakan keampunan dan rahmat Allah SWT	untuk jenazah.
2.	Mengucapkan takziah	kepada keluarga si mati dalam tempoh tiga hari daripada tarikh kematian
3.	Membantu keluarga si mati	seperti menyediakan makanan untuk mereka.
4.	Tidak meratapi pemergian si mati	seperti: meraung mengeluh menyalahkan takdir Allah SWT

Contoh Ucapan Takziah

Inna lillahi wa inna ilahi raji'un

Semoga bersabar dengan ujian ini

Mudah-mudahan Allah SWT menggantikan musibah ini dengan ganjaran yang lebih baik

Memandikan Jenazah
Maksud	Meratakan air ke seluruh tubuh jenazah
Tujuan	Membersihkan jenazah dan memuliakannya
Kaifiyah	1.	Meletakkan jenazah di tempat yang agak tinggi	bagi memudahkan air mengalir.
	2.	Memastikan aurat jenazah	ditutup.
	3.	Menekan perut jenazah	untuk mengeluarkan najis dan kotoran.
	4.	Membersihkan seluruh tubuh jenazah	daripada najis sebarang benda yang boleh menghalang air.
	5.	Membersihkan	gigi lubang hidung telinga celah-celah kukunya.
	6.	Jenazah diwudhukkan	dengan sempurna.
	7.	Berniat ketika memandikannya:	"نَوَيْتُ الْغُسْلَ الْوَاجِبَ لِهَذَا الْمَيِّتِ لِلهِ تَعَالَى"
	8.	Menyiram seluruh tubuh jenazah	dengan air yang telah dicampurkan dengan daun bidara dan sabun.
	9.	Sembilas seluruh badan jenazah	dengan air.
	10.	Jenazah dimandikan	dengan air yang dicampur dengan kapur berus.

Mengapankan Jenazah

Maksud

Menutup seluruh tubuh jenazah dengan sekurang-kurangnya sehelai kain

Tujuan

Menutup aurat jenazah

Kaifiyah

Jenazah Lelaki	Jenazah Perempuan
Afdhal dikapankan dengan 3 lapisan kain putih Setiap lapisan kain dapat menutup seluruh tubuh jenazah	Afdhal dikapankan dengan 5 lapisan kain putih
	1 lapisan baju	Menutup bahagian tubuh
	1 lapisan	Menutup bahagian antara pusat hingga lutut
	1 lapisan tudung	Menutup bahagian kepala
	2 lapisan kain	Menutup seluruh tubuh jenazah

Menyembahyangkan Jenazah

Maksud

Solat yang dilakukan ke atas jenazah dengan kaifiyah tertentu

Tujuan

Mendoakan jenazah agar mendapat rahmat dan keampunan Allah SWT

Kaifiyah

Lafaz niat	/أُصَلِّي عَلَى هَذَا الْمَيِّتِ أَرْبَعَ تَكْبِيرَاتٍ فَرْضَ الْكِفَايَةِ إِمَامًا مَأْمُومًا لِلهِ تَعَالَى Maksud: Sahaja aku menunaikan solat ke atas mayat ini, 4 takbir fardhu kifayah, menjadi imam/makmum kerana Allah Taala.
Takbir pertama	Membaca Surah Al-Fatihah
Takbir ke-2	Membaca selawat ke atas Nabi SAW: اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ وَبَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ فِي الْعَالَمِينَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ
Takbir ke-3	Berdoa untuk jenazah: اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لَهُ وَارْحَمْهُ وَعَافِهِ وَاعْفُ عَنْهُ
Takbir ke-4	Memberi salam

Kedudukan Imam Ketika Solat Jenazah

Jenazah lelaki	Imam berdiri bersetentangan kepala jenazah Kepalanya di sebelah kiri imam
Jenazah perempuan	Imam berdiri bersetentangan dengan pinggul jenazah Kepalanya di sebelah kanan imam
Jenazah lelaki dan perempuan	Kedudukan imam berdiri di mana-mana bahagian, bersetentangan dengan jenazah Kepala jenazah lelaki di sebelah kiri imam Kepala jenazah perempuan di sebelah kanan imam

Mengebumikan Jenazah

Maksud

Mengebumikan jenazah di dalam tanah mengikut kaifiyah tertentu

Tujuan

Menghalang daripada timbulnya bau yang tidak menyenangkan
Agar tidak dapat digali oleh binatang buas

Kaifiyah

1. Pengendalian jenazah:

Ketika menghulurkan jenazah ke dalam kubur	Sunat	Mendahulukan kepala
Orang yang meletakkan jenazah ke dalam kubur	Sunat	Membaca: بِسْمِ اللهِ وَعَلَى سُنَّةِ رَسُولِ الله
Posisi tubuh jenazah	Wajib	Di atas rusuk kanan Menghadap kiblat
Keadaan kubur	Wajib	Menahan daripada keluar bau Menahan daripada dibongkar oleh binatang buas
Keadaan kubur	Sunat	Luas Panjang Dalam

2. Kubur:

Lahad

Sekiranya tanah keras

Liang lahad dibuat pada dinding kubur

Syaq

Sekiranya tanah lembut dan berpasir

Liang kubur dibuat secara syaq

lubang di tengah-tengah bahagian kubur