Menghubung kait penyesuaian struktur tiub tapis dan sel rakan dengan pengangkutan bahan organik

Tisu Vaskular

4.1

Tisu Vaskular

Pengenalan kepada Tisu Vaskular

Tumbuhan merupakan organisma multisel yang terbentuk daripada sel-sel yang memerlukan air dan nutrien.
Saiz tumbuhan yang besar dan tinggi menyebabkannya tidak mempunyai jumlah luas permukaan yang cukup untuk menyerap keperluan asas daripada persekitaran.
Bagi mengatasi masalah ini, tumbuhan mempunyai tisu vaskular untuk mengangkut air, garam mineral dan nutrien ke semua sel.
Tumbuhan yang mempunyai sistem pengangkutan dikenali sebagai tumbuhan vaskular.
Tumbuhan bukan vaskular pula seperti alga dan lumut yang tidak mempunyai sistem pengangkutan.
Pengangkutan dalam tumbuhan dilakukan dengan tisu vaskular yang terdiri daripada:
- Xilem: Mengangkut air dan garam mineral yang diserap oleh akar ke batang dan daun tumbuhan.
- Floem: Mengangkut sebatian organik yang disintesis oleh daun melalui fotosintesis ke batang dan akar.
- Tisu xilem mengandungi saluran xilem dan trakeid sebagai saluran pengangkutan utama, sedangkan tisu floem mengandungi tiub saringan dan sel rakan sebagai saluran pengangkutan utama.

Perbezaan antara Tisu Xilem dan Tisu Floem

Aspek	Tisu Xilem
Jenis sel utama	Salur xilem dan trakeid.
Dinding berlignin	Berlignin dalam bentuk gelang,skalarifom,jaringan dan pit.
Keadaan sel selepas matang	Sel mati dan kandungan sel terurai. Sel membentuk tiub yang panjang. Mempunyai plat atau tiada untuk aliran air dan garam mineral. Mempunyai lubang untuk aliran air dan garam mineral secara lateral.
Bahan diangkut	Air,garam mineral dan fitohormon.
Fungsi utama	Mengangkut garam air dan mineral di tumbuhan. Berikan sokongan mekanikal kepada tanaman.

Aspek	Tisu Floem
Jenis sel utama	Elemen ayak dan sel rakan.
Dinding berlignin	Tidak berlignin.
Keadaan sel selepas matang	Sel hidup dengan organel yang terurai. Sel membentuk tiub panjang yang dipenuhi dengan sitoplasma. Mempunyai tiub ayak untuk aliran bahan organik.
Bahan diangkut	Sukrosa,asid amino,asid organik,fitohormon dan air.
Fungsi utama	Mengangkut sukrosa dan bahan organik lain.

Penyesuaian Struktur Salur Xilem dan Trakeid dengan Pengangkutan Air dan Garam Mineral

Salur Xilem

Salur xilem merupakan sel-sel mati apabila matang yang tidak mempunyai sitoplasma.
Sel-sel ini tersusun memanjang dari hujung ke hujung untuk membentuk turus yang berterusan.
Ini memudahkan pengangkutan air dari akar ke daun.
Dinding salur xilem mempunyai penebalan lignin yang tidak sekata untuk:
- Memberi kekuatan kepada struktur salur xilem supaya tidak ranap oleh daya tegangan dan perubahan tekanan yang terhasil apabila air bergerak melaluinya.
- Menyokong pokok daripada lenturan.

Trakeid

Dinding sel trakeid juga mempunyai penebalan lignin dan liang untuk membenarkan pergerakan air ke sel trakeid bersebelahan.

Penyesuian Struktur Tiub Tapis dan Sel Rakan dengan Pengangkutan Bahan Organik

Tisu floem mengangkut dan mengagihkan sebatian organik terlarut seperti sukrosa, asid amino dan hormon tumbuhan ke seluruh pokok.
Tisu floem merupakan sel hidup kerana mempunyai sitoplasma.
Penyesuaian tiub tapis dan sel rakan dengan fungsinya:
- Tiub tapis tidak mempunyai nukleus, ribosom dan vakuol. Hal ini membolehkan sukrosa melalui tiub tapis dengan lebih mudah.
- Di kedua-dua hujung tiub tapis terdapat plat tapis yang mempunyai liang yang membolehkan sebatian organik mengalir dari satu tiub tapis ke tiub tapis seterusnya.
- Sel rakan mempunyai mitokondria bagi membekalkan tenaga ATP untuk mengangkut sukrosa dari daun melalui tiub tapis secara pengangkutan aktif.