Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah

5.4

Bentuk Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah

Pelbagai perubahan pentadbiran dilakukan bagi mencapai matlamat untuk peluasan kuasa di Sarawak dan Sabah oleh Dinasti Brooke
Perubahan ini memberi kesan besar kepada kehidupan masyarakat

Pemantapan Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah

a) Pembahagian Wilayah

Pentadbiran Dinasti Brooke menyusun semula sistem pentadbiran dengan membuat pembahagian terhadap wilayah-wilayah yang dikuasai

b) Pengekalan Pembesar Tempatan

Sarawak

Dinasti Brooke melibatkan kalangan pembesar tempatan dalam sistem pentadbiran atas nama dasar amanah
Dasar ini digunakan bagi mengisi kekurangan pegawai-pegawai Eropah yang jumlahnya kecil
Penglibatan orang tempatan seperti kalangan Datu, iaitu Datu Patinggi, Datu Bandar, Datu Temenggung serta dua jawatan baru, iaitu Datu Imam dan Datu Hakim
Ketika zaman Charles Vyner Brooke, beberapa gelaran diwujudkan, iaitu Datu Menteri, Datu Pahlawan, Datu Bentara dan Datu Amar
Para pembesar tidak lagi dibenarkan mengutip cukai, sebaliknya diberikan gaji dan peranan membantu pentadbiran
Mengekalkan semua undang-undang temaptan dan adat yang tidak bercanggah dengan sistem barat

Sabah

Untuk kecekapan dan pentadbiran yang baik, SBUB membahagikan ketua peribumi kepada ketua yang diakui dan yang tidak diakui
Ketua Anak Negeri yang diakui diserapkan ke dalam sistem pentadbiran SBUB dan dibayar gaji, sementara Ketua Anak Negeri yang tidak diakui tidak dibayar gaji
Institusi peribumi yang utama ialah Institusi Ketua Anak Negeri, Ketua Kampung dan Mahkamah Anak Negeri
Ketua bergaji akan memelihara keamanan dan peraturan serta mengutip cukai kepala dan mentadbir keadilan
Ketua Anak Negeri yang juga digelar Orang Kaya-Kaya (O.K.K) membantu Pegawai Daerah menjalankan pentadbiran pada peringkat daerah
Ketua Anak Negeri juga dilantik menjadi hakim di Mahkamah Anak Negeri dan bertugas dalam menjaga keamanan daerah mereka, memungut cukai dan mengurus pentadbiran pengadilan

c) Pentadbiran yang Berhierarki

d) Pentadbiran Berasaskan Kaum

Sarawak

Dinasti Brooke mengamalkan sistem pecah dan perintah
3 kategori masyarakat dikelompokkan iaitu Melayu, Iban dan Cina
Orang Melayu dalam pentadbiran, orang Cina dalam ekonomi dan orang Iban dalam keselamatan dan ketenteraan
Charles Brooke mewujudkan jawatan tertinggi masyarakat Iban iaitu Temenggung
Bagi orang Cina diwujudkan jawatan Kapitan dan Kangcu

Sabah

e) Perundangan

5.4

Bentuk Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah

Pelbagai perubahan pentadbiran dilakukan bagi mencapai matlamat untuk peluasan kuasa di Sarawak dan Sabah oleh Dinasti Brooke
Perubahan ini memberi kesan besar kepada kehidupan masyarakat

Pemantapan Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah

a) Pembahagian Wilayah

Pentadbiran Dinasti Brooke menyusun semula sistem pentadbiran dengan membuat pembahagian terhadap wilayah-wilayah yang dikuasai

b) Pengekalan Pembesar Tempatan

Sarawak

Dinasti Brooke melibatkan kalangan pembesar tempatan dalam sistem pentadbiran atas nama dasar amanah
Dasar ini digunakan bagi mengisi kekurangan pegawai-pegawai Eropah yang jumlahnya kecil
Penglibatan orang tempatan seperti kalangan Datu, iaitu Datu Patinggi, Datu Bandar, Datu Temenggung serta dua jawatan baru, iaitu Datu Imam dan Datu Hakim
Ketika zaman Charles Vyner Brooke, beberapa gelaran diwujudkan, iaitu Datu Menteri, Datu Pahlawan, Datu Bentara dan Datu Amar
Para pembesar tidak lagi dibenarkan mengutip cukai, sebaliknya diberikan gaji dan peranan membantu pentadbiran
Mengekalkan semua undang-undang temaptan dan adat yang tidak bercanggah dengan sistem barat

Sabah

Untuk kecekapan dan pentadbiran yang baik, SBUB membahagikan ketua peribumi kepada ketua yang diakui dan yang tidak diakui
Ketua Anak Negeri yang diakui diserapkan ke dalam sistem pentadbiran SBUB dan dibayar gaji, sementara Ketua Anak Negeri yang tidak diakui tidak dibayar gaji
Institusi peribumi yang utama ialah Institusi Ketua Anak Negeri, Ketua Kampung dan Mahkamah Anak Negeri
Ketua bergaji akan memelihara keamanan dan peraturan serta mengutip cukai kepala dan mentadbir keadilan
Ketua Anak Negeri yang juga digelar Orang Kaya-Kaya (O.K.K) membantu Pegawai Daerah menjalankan pentadbiran pada peringkat daerah
Ketua Anak Negeri juga dilantik menjadi hakim di Mahkamah Anak Negeri dan bertugas dalam menjaga keamanan daerah mereka, memungut cukai dan mengurus pentadbiran pengadilan

c) Pentadbiran yang Berhierarki

d) Pentadbiran Berasaskan Kaum

Sarawak

Dinasti Brooke mengamalkan sistem pecah dan perintah
3 kategori masyarakat dikelompokkan iaitu Melayu, Iban dan Cina
Orang Melayu dalam pentadbiran, orang Cina dalam ekonomi dan orang Iban dalam keselamatan dan ketenteraan
Charles Brooke mewujudkan jawatan tertinggi masyarakat Iban iaitu Temenggung
Bagi orang Cina diwujudkan jawatan Kapitan dan Kangcu

Sabah

e) Perundangan