| Faktor-faktor Persekitaran Fizikal Yang Mempengaruhi Kepelbagaian Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar |
 |
|
Bentuk muka bumi
Bentuk muka bumi terbahagi kepada tiga jenis iaitu:
- Tanah tinggi
- Tanah pamah
- Pinggir laut
Setiap bentuk muka bumi ini dilitupi oleh tumbuh-tumbuhan semula jadi serta didiami oleh hidupan liar yang berbeza-beza
|
|
 Tanah Pamah
- Kawasan tanah pamah di Malaysia dan Amazon (Brazil) dilitupi Hutan Hujan Tropika.
- Di Malaysia, terdapat pokok meranti, jelutong, cengal, merbau dan seraya manakala di Amazon, terdapat pokok wimba, Brazilian mahagoni, lapuna, ficus dan getah.
- Tanah pamah di Thailand, Laos, Myanmar, Filipina, India dan Bangladesh dilitupi oleh Hutan Monsun Tropika seperti pokok jati, cendana, pyinkado, damar, mahogani, teak dan sal
- Tanah pamah di Tasik Great St. Lawrence (Kanada) pula dilitupi oleh Hutan Konifer.
- Kawasan tanah pamah yang luas mempunyai banyak sumber makanan telah menjadi habitat semula jadi pelbagai hidupan liar.
- Di Malaysia, terdapat hidupan liar seperti gajah, harimau, badak sumbu pelbagai spesies monyet, arnab, rusa dan musang manakala di Amazon, terdapat hidupan liar seperti puma, jaguar, anakonda dan ikan pirana.
- Contoh-contoh kawasan tanah pamah utama di dunia:
- Dataran Siberia Barat
- Lembangan Murray
- Dataran Manchuria
- Lembangan Congo
- Lembangan Ganges-Brahmaputra
Tanah Tinggi
- Kawasan tanah tinggi merupakan kawasan yang berketinggian melebihi 180 meter dari aras laut.
- Di kawasan tanah tinggi, tumbuh-tumbuhan akan berbeza-beza mengikut ketinggian terutama selepas ketinggian melebihi 1200 meter dari aras laut.
- Terdiri daripada pokok-pokok bantut, rendah dan renek seperti oak, laurel, palma, paku pakis, lumut dan kulampair.
- Hidupan liar di kawasan tanah tinggi adalah seperti kambing gurun, tupai, serigala dan ilama.
Pinggir Laut
- Kawasan pinggir laut adalah seperti pulau, pantai berpasir, pantai berlumpur dan paya air masin.
- Terdiri daripada tumbuh-tumbuhan yang tahan tiupan angin dan air laut seperti semak samun, bintangor laut, jemerlang laut, mengkuang laut, pokok bakau dan pokok kelapa serta pokok menjalar seperti tapak kuda.
- Pinggir laut sesuai untuk hidupan liar seperti ular, siput, ketam, anjing laut dan umang-umang.
Saliran
- Saliran seperti sungai dan tasik kebiasaannya mempengaruhi jenis dan taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar.
- Saliran terbahagi kepada dua jenis, iaitu bersaliran baik dan bersaliran buruk.
- Saliran baik:
- Kawasan bersaliran baik merujuk kawasan yang tidak bertakung air
- Kawasan ini terdapat di kawasan bentuk muka bumi yang beralun, di kawasan cerun bukit dan tanah pamah
- Kawasan bersaliran baik dan tidak bertakung air merupakan kawasan yang subur dan dilitupi oleh banyak tumbuh-tumbuhan semula jadi seperti yang terdapat di kawasan Hutan Tropika, Hutan Monsun Tropika, Hutan Konifer dan Hutan Mediterranean
- Bentuk muka bumi yang bersaliran baik dihuni oleh pelbagai spesies hidupan liar seperti rusa, kijang, moose, badak sumbu, harimau dan gajah
- Saliran buruk:
- Kawasan bersaliran buruk merujuk kawasan tanah rendah yang sentiasa bertakung air
- Kawasan yang bertakung air akan membentuk kawasan paya air tawar, manakala di kawasan pinggir laut yang berlumpur akan membentuk kawasan paya air masin
- Kawasan ini sinonim dengan tumbuh-tumbuhan yang memerlukan air yang banyak serta mampu hidup di kawasan berair sepanjang masa seperti pokok bakau, pokok nipah dan mengkuang
- Kawasan bersaliran buruk amat sesuai untuk hidupan liar yang sinonim dengan kawasan berair seperti biawak, buaya, memerang, burung shoebill dan ular
Tanih
- Tumbuh-tumbuhan semula jadi hidup subur di kawasan tanih mengikut kesesuaian dan ciri-ciri tumbuh-tumbuhan tersebut.
- Tanih ialah lapisan paling atas di permukaan bumi yang terhasil daripada dua bahan, iaitu bahan organik dan bahan bukan organik.
- Bahan organik terhasil daripada proses pereputan sisa tumbuhan dan bangkai haiwan.
- Bahan bukan organik terhasil daripada proses pemecahan batuan akibat tindakan luluh hawa (proses hakisan atau peluluhan batu-batan yang disebabkan oleh keadaan iklim setempat).
- Setiap bahan yang mengalami proses pereputan dan pemecahan akan membentuk nutrien tanih yang subur dalam bentuk humus dan garam galian.
- Komposisi bahan-bahan ini akan menentukan kesuburan tanih serta kesesuaiannya dengan tumbuh-tumbuhan.
- Contoh-contoh tanih:
| Tanih |
Keterangan |
| Chernozem |
Berada di kawasan padang rumput hawa sederhana.
Merupakan tanah hitam yang terdapat di kawasan padang rumput yang mengalami iklim Steppe.
Sesuai untuk pertumbuhan rumput-rumput, bunga-bungaan dan tumbuhan-tumbuhan renek.
Pada musim sejuk, tanah akan membeku menyebabkan rumput-rumput di kawasan Steppe mempunyai akar yang pendek.
Contoh tumbuh-tumbuhan: Big bluestem grass, bufallo grass, big bluestem grass, switchgrass, feather grass dan fringed sagebrush.
Contoh hidupan liar: Coyote, bobcat, badger dan Saiga antelope.
|
| Permafrost |
Berada di kawasan Hutan Tundra.
Merupakan tanih beku disebabkan suhu yang sejuk melampau.
Tanih permafrost adalah kurang subur, sejuk dan membeku sepanjang tahun menyebabkan hanya tumbuhan yang mempunyai daya tahan yang tinggi sahaja mampu hidup di kawasan tanih ini.
Contoh tumbuh-tumbuhan: Liken, lumut, kulampair, willow, birch dan health.
Contoh hidupan liar: Beruang kutub, karibu, musang Artik, arnab Artik dan lemming.
|
| Arisidols |
Berada di kawasan Gurun Panas.
Bermaksud tanih kering dan tandus.
Hanya tumbuhan yang mempunyai akar yang panjang untuk menyerap air di dalam tanah sahaja mampu hidup di kawasan ini.
Tanih pasir yang kering dan tandus menyukarkan pergerakan dan menjadikan hidupan liar di Gurun Panas kurang aktif terutama pada siang hari.
Contoh tumbuh-tumbuhan: Pokok kaktus, pokok akasia dan pokok kurma.
Contoh hidupan liar: Unta, rusa gazelle, oryx, musang fennec dan tikus jerboa.
|
| Latosol |
Berada dii kawasan Hutan Hujan Tropika dan Hutan Monsun Tropika.
Tekstur tanih latosol ada pelbagai bentuk sama ada berpasir, liat atau lembap serta berwarna merah atau kuning.
Hutan Hujan Tropika dan Hutan Monsun Tropika tumbuh dengan padat, tinggi dan mempunyai pelbagai spesies tumbuh-tumbuhan.
Keadaan ini menyebabkan kedua-dua hutan ini menjadi habitat pelbagai jenis hidupan liar yang bergantung sepenuhnya kepada ekosistem hutan sama ada sebagai tempat tinggal ataupun untuk mencari pelbagai sumber makanan.
Contoh tumbuh-tumbuhan: Pokok jati, cendana, mahogani dan jelutong.
Contoh hidupan liar: Gajah, harimau, beruang, kancil dan cerpelai.
|
| Podzol |
Berada di kawasan Hutan Konifer.
Tanih nipis, berasid dan beku.
Tumbuh-tumbuhan semula jadi yang tumbuh di kawasan ini mempunyai akar yang pendek dan tidak menerjah jauh ke dalam tanah.
Tanih podzol yang nipis dan beku di bawahnya telah memudahkan hidupan liar bergerak mencari makanan.
Pokok-pokok renek yang tumbuh di permukaan menjadi sumber makanan dan habitat pelbagai hidupan liar di Hutan Konifer.
Contoh tumbuh-tumbuhan: Pokok pain, cedar, birch, fir dan sprus.
Contoh hidupan liar: Moose, elk, lynx, brown bear dan harimau Siberia.
|
| Terra rossa |
Berada di kawasan Hutan Mediterranean.
Merupakan campuran tanah liat dan pasir, warna merah atau coklat kemerahan.
Tanih terra rossa menggalakkan pertumbuhan Hutan Mediterranean yang terdiri daripada hutan bangkut dan juga hutan pokok tirus di kawasan tanah tinggi.
Tanih ini juga sesuai menjadi habitat pelbagai jenis hidupan liar.
Contoh tumbuh-tumbuhan: Rosemary, lavender, laurel dan pain.
Contoh hidupan liar: Serigala, rusa, landak dan helang.
|
|
|
