PENGENALAN

Terdapat pelbagai jenis pendekatan yang boleh diaplikasikan dalam pengajaran. Antara pendekatan yang selalu digunakan dalam pengajaran ialah pendekatan induktif dan deduktif. Kedua-dua pendekatan ini bermirip kepada berpusatkan murid. Guru hanya berperanan sebagai pembimbing semasa melaksanakan aktiviti-aktiviti berkaitan dengan pendekatan ini dalam pembelajaran murid.

PENDEKATAN INDUKTIF

Pendekatan induktif ialah pendekatan yang mana guru meminta murid mengumpul dan mentafsir maklumat dan kemudian semua maklumat-maklumat tersebut dibuat generalisasi atau kesimpulan.

Jika guru memilih pendekatan ini untuk digunakan dalam pengajaran, guru perlu memulakan pengajarannya dengan memberi beberapa contoh yang khusus tetapi mengenai kandungan atau isi pelajaran yang sama hendak diajar. Murid diminta menggunakan contoh-contoh tersebut sebagai aktiviti pembelajaran. Guru berperanan membimbing mereka untuk berfikir, menaksir, mengkaji pula dan mengenal pasti maklumat yang terdapat dalam contoh-contoh yang diberi itu. Hasil daripada maklumat yang diperolehi, murid kemudiannya akan membuat generalisasi atau kesimpulan mengenainya.

Beberapa contoh yang khusus boleh digunakan jika guru masih memilih pendekatan induktif  dalam situasi pembelajaran yang lain. Guru berperanan pula dengan mengadakan sesi soal jawab sambil membimbing murid memerhati, mengkaji, mengenal pasti fakta-fakta penting yang terkandung dalam contoh-contoh tersebut.

Guru tidak digalakkan memberi penerangan atau pandangan kepada murid untuk membuat kesimpulan. 

Pendekatan induktifboleh diguna pakai dalam proses pembelajaran dan pengajaran pelbagai mata pelajaran khususnya Sains, Matematik dan Bahasa.

JENIS-JENIS  PENDEKATAN INDUKTIF

Pendekatan induktif mempunyai pelbagai jenis cara untuk mengajar pelbagai jenis mata pelajaran. Antara contohnya ialah:

1. Dalam mata pelajaran Matematik, satu generalisasi boleh dibuat berdasarkan contoh-contoh misalnya mencari segitiga yang sama dari pelbagai jenis segitiga.
2. Dalam mata pelajaran Sains, satu prinsip dapat dibentuk daripada uji kaji tertentu. Misalnya, murid boleh membuat kesimpulan  mengenai prinsip gravity daripada ujikaji benda-benda yang dijatuhkan dari atas ke bawah.
3. Dalam mata pelajaran Bahasa, satu peraturan dapat disimpulkan mengenai pernyataan-pernyataan tertentu. Misalnya, murid boleh membuat kesimpulan mengenai peraturan tatabahasa hasil daripada analisis yang dibuat terhadap struktur ayat atau bahasa.

CARA PELAKSANAAN PENDEKATAN INDUKTIF DALAM PEMBELAJARAN

Guru perlu mematuhi dan memahami prinsip-prinsip penggunaan strategi pengajaran induktif  sekiranya hendak melaksanakan aktiviti-aktiviti  yang merupakan inuktif yang berkesan. Antara prinsip-prinsip tersebut ialah:

1. Guru hendaklah menyediakan contoh-contoh yang sesuai sebelum memulakan sesi pengajaran agar dapat membantu murid membuat rumusan. Selain itu, guru juga hendaklah menyediakan soalan untuk membantu murid membuat kesimpulan nanti.
2. Guru tidak digalakkan memberi penerangan dan menghuraikan isi pelajaran yang berkaitan dengan kesimpulan. Guru hanya membimbing murid melalui aktiviti soal jawab. Guru juga perlu memberi pelbagai jenis contoh yang khusus bagi memudahkan murid mengenal pasti maklumat-maklumat dalam contoh tersebut.
3. Guru hendaklah juga menggalakkan murid memberi contoh lain yang serupa. Guru tidak seharusnya memberi contoh-contoh tersebut dengan sekaligus tetapi hendaklah diberi satu persatu agar murid berminat dan memudahkan mereka mengenal pasti maklumat-maklumat yang terdapat dalam contoh-contoh tersebut. Cara ini juga akan memudahkan murid membuat kesimpulan hasil daripada maklumat yang dikumpulkan tersebut.

PENDEKATAN DEDUKTIF

Pendekatan deduktif boleh diertikan sebagai pendekatan yang diajar dengan bermula daripada hukum, teori, peraturan atau prinsip diikuti dengan aplikasinya ke atas contoh yang khusus. Cara pelaksanaan kaedah ini ialah lebih daripada generik kepada spesifik.

Guru perlu memaklumkan murid tentang objektif pembelajaran sebelum kaedah ini digunakan dalam sesi pembelajaran. Peranan guru ialah membimbing murid terhadap konsep yang diajar bagi membolehkan mereka menyelesaikan masalah atau membuat kesimpulan. Contohnya, mata pelajaran Matematik yang bertajuk Tambah. Guru perlu menerangkan kepada murid tentang konsep tambah dan cara prosesnya. Kemudian murid akan menyelesaikan masalah tambah berdasarkan konsep yang dipelajari. Guru hanya berperanan sebagai pembimbing.

JENIS-JENIS PENDEKATAN DEDUKTIF

Pendekatan deduktif yang digunakan untuk pengajaran terbahagi kepada tiga jenis iaitu:

1. Penyelesaian Masalah

Pendekatan deduktif hanya digunakan untuk menyelesaiakn masalah. Sebagai contoh, murid diberi fungsi imbuhan ‘ter’ dan mereka diminta membina ayat berdasar imbuhan ‘ter’ tersebut.

2. Memperoleh kesimpulan untuk satu kesimpulan atau generalisasi baru

Pendekatan deduktif digunakan untuk membuat generalisasi yang baru. Contohnya, Guru mengajar mata pelajaran Matematik bertajuk Luas Segiempat Tepat. Selepas itu, murid dikehendaki menggunakan   rumusan luas segiempat tepat yang dipelajari untuk mendapatkan rumusan luas segitiga bersudut tegak.

3. Membukti hipotesis

Pendekatan deduktif digunakan untuk membuktikan sesuatu hipotesis melalui peraturan atua prinsip yang dipelajari. Contohnya: selepas murid mempelajari teorem berkaitan sudut-sudut bersebelahan atas garis lurus, mereka seterusnya dibimbing menggunakan teorem tersebut untuk membuktikan hasil tambah tiga sudut dalam sebuah segitiga ialah 180.

CARA PELAKSANAAN PENDEKATAN DEDUKTIF DALAM PEMBELAJARAN

1. Jika pendekatan deduktif ini diplih untuk pengajaran, maka pada peringkat permulaan pengajaran guru seharusnya mendedahkan masalah atau hipotesis kepada murid terlebih dahulu. 
2. Murid seterusnya dibimbing untuk mengingatkan kembali konsep, prinsip atau teori yang dipelajari tersebut agar membolehkan mereka menyelesaikan masalah atau hipotesis yang telah didedahkan
3. Murid perlu memahami secara mendalam tentang generalisasi atau kesimpulan, konsep atau teori yang dipelajari sebelum mereka menggunakannya untuk menyelesaikan masalah atau membuktikan hipotesis.

KESIMPULAN

Umumnya, pendekatan induktif dan deduktif mempunyai banyak kelebihan jika dibandingkan dengan kekurangan. Kedua-dua pendekatan ini bertumpu kepada kemahiran berfikir seperti yang dikehendaki dalam pembelajaran abad ke-21. Murid dapat menyelesaikan masalah yang diberi dengan cepat, murid tidak berasa malu untuk memberi pendapat kerana semua maklumat yang diberi tidak dianggap betul atau salah dan memudahkan tugasan serta menyeronokkan murid. Hal ini adalah kerana pelibatan murid lebih bertumpu kepada kerja sepasukan. Dengan hal ini, guru seharusnya terlebih awal merancang untuk memilih salah satu pendekatan ini sebelum memulakan sesi pembelajaran.

Rujukan: 

1. Pendekatan Induktif cikgu-zaki.blogspot.com
2. Pendekatan Deduktif cikgu-zaki.blogspot.com